Σήμερα λέω ν' ασχοληθώ μ' έναν άνθρωπο, που αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες απογοητεύσεις μου. Ιδιαίτερα, λίγο καιρό μετά την ανάγνωση του Logicomix. Μιλάω φυσικά για τον Απόστολο Δοξιάδη. Συγγραφέας και "παλιός" Μαθηματικός, έχαιρε του αμέριστου θαυμασμού και της ευγνωμοσύνης μου για την ανεπανάληπτη εμπειρία ανάγνωσης που μου προσέφερε, συνδυάζοντας με τρόπο εξαιρετικό δυο μεγάλες μου αγάπες: το κόμικ με το πνεύμα ή το πνεύμα με το κόμικ. Στη συνέχεια, είχα την ατυχία να τον απολαύσω σε μια συνέντευξη με την Έλλη Στάη - πέρσι, νωρίς το καλοκαίρι, πριν πιάσουν οι πολλές ζέστες - όπου έδωσε ρεσιτάλ αλαζονείας και ξερολίασης (σύμφωνα πάντα με τα δικά μου αισθητήρια). Όπου, ανεμίζοντας το λάβαρο του πνευματικού ανθρώπου, βγήκε να προτάξει τα συγγραφικά του στήθη σαν κυματοθραύστη στην παλίρροια του φτηνού λαϊκισμού, που - κατά τη γνώμη του - κατέκλυζε την ελληνική κοινωνία εκείνες τις ημέρες.
Ο ίδιος όμως αυτός άνθρωπος, που πολέμησε τότε με τόσην αυταπάρνηση κατά της φτήνιας και της ηθικής κατάπτωσης, άρχισε να εμφανίζει σιγά-σιγά, στο μεσοδιάστημα που μεσολάβησε έως τα σήμερα, σοβαρά στοιχεία λοιμώδους προσβολής από το μικρόβιο εκείνο ακριβώς που αγωνιζόταν να καταπολεμήσει: το λαϊκισμό της χειρότερης μορφής ∙ εκείνο δηλαδή το λαϊκισμό, ο οποίος εμφανίζεται με το προσωπείο της ακαδημαϊκής εγκυρότητας και της εμβρίθειας. Κράτησα ένα τελευταίο του άρθρο με τίτλο "Η 13η συνιστώσα", στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της Κυριακής 3 Ιουνίου 2012, όπου λέει-λέει-λέει και τελικά δε λέει τίποτα. Θυμίζει οριακά τον τυπικό Πρετεντέρη, που παρουσίασα σε προηγούμενη ανάρτηση, κάτι βέβαια που δεν θα το ονόμαζες και τιμή. Δε θα μακρυγορήσω (ελπίζω) κι όπως το συνηθίζω δε θ' ασχοληθώ με την εγκυρότητα του πολιτικού μέρους, αλλά με την τακτική και το ήθος της δομής και της σύνταξης. Για να δούμε λοιπόν...
Ο λόγος για τον οποίο, μάλλον δεν πρόκειται να μακρυγορήσω, είναι γιατί το μισό δίστηλο του άρθρου του (ή μια στήλη, τέλος πάντων) αναλώνεται σε μια μικρή ανατομία του ΠΑΣΟΚ κι ένα σύντομο ιστορικό μιας περιόδου του. Κάτι παντελώς αδιάφορο, αφού το άρθρο δεν καταφέρνει να καταδείξει καμία ουσία, ωστόσο μέσα στην αερολογία του αποδεικνύει αν μη τι άλλο τη βαθιά εγκυκλοπαιδική γνώση του γράφοντος. Ο στόχος όμως του άρθρου, στη συνέχεια, είναι να μας πείσει ότι ένα μέρος (μικρό ή μεγάλο) του βαθέος ΠΑΣΟΚ, πέρασε ή και συνεχίζει ακόμα να μετακινείται, από το πράσινο κόμμα στο ροζ, δηλαδή στο ΣΥΡΙΖΑ. Παραθέτω και σχολιάζω τα αποσπάσματα, ένα ένα:
"Αυτό που έχει σημασία να σημειώσουμε τώρα είναι ότι το άλλο ΠΑΣΟΚ, το βαθύ, επιζεί. Απλώς έχει μετακομίσει: από την Ιπποκράτους στην Κουμουνδούρου. Αυτό άρχισε να συμβαίνει το χειμώνα, με την προσχώρηση στον ΣΥΡΙΖΑ αρκετών βουλευτών του ΠΑΣΟΚ προερχόμενων από αυτή την τάση, αλλά και - εξίσου σημαντικό - με τη μεταγραφή σημαντικών κομματικών στελεχών, αρκετών από το προσωπικό επιτελείο του Άκη Τσοχατζόπουλου".
Μη νομίζεις, καχύποπτε αναγνώστη, ότι προσπαθώ να σε αποπροσανατολίσω παρουσιάζοντας τα αποσπάσματα που με βολεύουν. Σε διαβεβαιώ και διασταύρωσέ το, αν το επιθυμείς (σου έδωσα τα στοιχεία της εφημερίδας νωρίτερα), ότι ο Κος Δοξιάδης ακολουθεί ακριβώς την ίδια τακτική με τον Κο Πρετεντέρη: αραδιάζει ένα σωρό παρατηρήσεις και μομφές, δίχως να παραθέσει ούτε ένα ονοματεπώνυμο - έστω το μικρό μονάχα. Να μην είμαι όμως άδικος, κάπου παρακάτω μας πετάει - σαν ξεροκόμματο στον πεινασμένο - το όνομα του Κου Αρσένη. Κανένα κέρδος, φυσικά, αφού για το συγκεκριμένο πρόσωπο είχε ήδη προηγηθεί ο απαραίτητος τηλεοπτικός ντόρος. Αλλά ποιοι είναι αυτοί οι "αρκετοί βουλευτές του ΠΑΣΟΚ" ή τα "σημαντικά κομματικά στελέχη", από τα οποία "αρκετά από το προσωπικό επιτελείο του Άκη", ουδέποτε πρόκειται να μάθουμε, τουλάχιστον αν περιορίσουμε την έρευνά μας στο κείμενο του επίμαχου αρθρογράφου.
"Αυτή ακριβώς η μετάγγιση ήταν που έκανε τον ΣΥΡΙΖΑ να ξεχωρίσει από τα άλλα κόμματα της Αριστεράς και να τετραπλασιάσει το ποσοστό του 2009, αφού, όπως αποδεικνύουν οι έρευνες, η συντριπτική πλειοψηφία των νέων ψηφοφόρων του ψήφιζαν ως τότε ΠΑΣΟΚ".
Μήπως κανείς από σας τόλμησε να αναρωτηθεί ποιες είναι οι έρευνες που το αποδεικνύουν αυτό; έστω μία; Μήπως κανείς από σας υπέκυψε στην αλαζονεία της περιέργειας: ποιο είναι το ακριβές ποσοστό εκείνο που συνιστά τη "συντριπτική πλειοψηφία των νέων ψηφοφόρων"; Μάλλον ο Κος Δοξιάδης, διατελώντας για πολύ καιρό με την ιδιότητα του συγγραφέως, άφησε άθελά του να ξεθωριάσει εντελώς εκείνη του μαθηματικού και της θετικής σκέψης, η οποία αγωνίζεται ανά πάσα στιγμή για την τεκμηρίωση του περιεχομένου της. Προσέξτε όμως, γιατί εδώ δε λαϊκίζω (παραδέχομαι όμως πως ειρωνεύομαι λιγάκι): εδώ δεν αμφισβητώ την αλήθεια ενός περιεχομένου που αγνοώ, αμφισβητώ την ποιότητα ενός αίολου συλλογισμού που μετεωρίζεται εν κενώ αέρος, δίχως στοιχεία, δίχως ερείσματα, δίχως την παραμικρή άκρη προς διασταύρωση.
Και συνεχίζει ακάθεκτος:
"Από τις 6 Μαΐου και μετά συνεχίζονται οι μετακομίσεις στελεχών και συνδικαλιστών του βαθέως ΠΑΣΟΚ, ατομικά και ομαδικά, για να προσελκυστούν περισσότεροι ψηφοφόροι".
Εδώ για πρώτη φορά πληροφορούμαστε και για συνδικαλιστές. Εξακολουθούμε όμως να τελούμε εν πλήρη αγνοία. Η άγνοια, παρ' όλα αυτά, όπως αποδεικνύεται καταφανώς απ' το συγκεκριμένο άρθρο, δεν αποτελεί και κανένα ανυπέρβλητο εμπόδιο σε όποιον θέλει να βουτήξει μια πένα (ή ένα πληκτρολόγιο) και ν' αρχίσει να γράφει ό,τι του κατέβει σε μια εφημερίδα σαν την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.
Και παρακάτω:
"Είναι τόσο πολλά τα στελέχη του βαθέος ΠΑΣΟΚ που μετακινήθηκαν πρόσφατα στον ΣΥΡΙΖΑ, που κατά κάποιον τρόπο αποτελούν μια ακόμη συνιστώσα του".
Όμως, ακόμα κι εδώ, λίγο πριν την ολοκλήρωση της αοριστολογίας, δεν έχουμε καταλάβει - κανείς και καθόλου - πόσο πολλά είναι τα στελέχη αυτά ∙ για να το καταλαβαίναμε θα έπρεπε πρώτα να μετρήσουμε τον αριθμό τους. Θα έπρεπε δηλαδή, ασκαρδαμυκτί και με το δείκτη τεταμένο, να σκύψουμε πάνω από το άρθρο του Κου Δοξιάδη και ν' αθροίσουμε μία-μία τις αράδες με τα ονοματεπώνυμα των "αναρίθμητων" μετακινηθέντων προς το ΣΥΡΙΖΑ. Δεν μπορείς όμως ν' αθροίσεις αυτό που δεν υπάρχει. Δεν ισχυρίζομαι βέβαια ότι τα άτομα αυτά είναι φανταστικά, καθότι όπως γνωρίζει - και πιθανότατα καλύτερα από μένα - ο αρθρογράφος, ακόμα και οι φανταστικοί αθροίζονται κανονικότατα. Ισχυρίζομαι όμως ότι τα στοιχεία που παραθέτει είναι κάτι περισσότερο κι από φανταστικά: είναι ανύπαρκτα. Ισχυρίζομαι ότι τελειώνοντας κανείς την ανάγνωση του άρθρου, δεν έχει κερδίσει το παραμικρό σε ουσία ή σε γνώση (έχει κερδίσει όμως μια μικρή απέχθεια προς τον αρθρογράφο). Δεν μας άνοιξαν τα μάτια, δεν καταλάβαμε ποιο ακριβώς είναι το κακό εκείνο που συντελέστηκε, από ποιους και σε ποιο βαθμό. Δεν καταλάβαμε, τελικά, για ποιο λόγο διαβάσαμε αυτό το άρθρο. Ισχυρίζομαι, όμως σε αντιδιαστολή, ότι αν είναι κάτι καταφανέστατα πραγματικό και όχι φανταστικό είναι ο λαϊκισμός της γραφής. Όταν σε προεκλογική, ειδικά, περίοδο προσπαθείς να προκαλέσεις με λόγο εντυπωσιασμού, με λόγο αστήρικτο, με λόγο που στερείται δυνατότητας διασταύρωσης, εφόσον στερείται στοιχείων, είσαι αν μη τι άλλο ευτελής και συμφεροντολόγος. Είσαι, επί του ευγενέστερου, περισσότερο συγγραφέας συνηθισμένος να πλάθεις κόσμους κι εντυπώσεις, παρά δημοσιογράφος πειθαρχημένος στην παρατήρηση, τη διασταύρωση και την καταγραφή. Το που γλείφει πολιτικά ο Κος Δοξιάδης μας είναι άγνωστο και παντελώς αδιάφορο. Η ποιότητα του άρθρου του, ωστόσο, γλείφει ολοφάνερα αβύσσους βαθύτερες κι από εκείνα του βαθέος ΠΑΣΟΚ.
